Ode aan de marmergroeves
van Alentejo, de inspiratie voor mijn werk
Jaren geleden maakte ik tijdens een werkperiode bij Fundação Obras (2010, in Alentejo, Portugal) voor het eerst kennis met de marmergroeves, tijdens een excursie van Ludger.
De ene groeve nog in werking. De ander verlaten ; nog herkenbaar als marmergroeve, maar de natuur heeft haar intrede gedaan, om uiteindelijk volledig te worden teruggenomen door de natuur en in dit stadium zelfs onherkenbaar als zijnde een marmergroeve. De één enorm groot en onvoorstelbaar diep, de ander oppervlakkig. Met of zonder vissen. Of hernieuwd in werking genomen. In deze regio vele werkende groeves en des te meer verlaten marmergroeves. In alle gevallen indrukwekkend, maar op dat moment nog van geen invloed op mijn werk.
Nu, in 2019, maken deze marmergroeves al ruim 4 jaar een steeds groter wordend deel uit van mijn werk. Zowel als inspiratie voor mijn schilderijen, als ook inspiratie voor mijn keramische werk.
Mijn beroepsmatige interesse begon, toen ik had bedacht, dat ik tijdens de volle maan, die altijd al een grote invloed heeft op mijn werk, naar de marmergroeves wilde. Gelukkig wilde Ludger en John me vergezellen. Wat was dat indrukwekkend! Natuurlijk de mystieke verlichting op zo’n aparte locatie. De kikkers spelen ook een belangrijke rol, hun gekwaak wordt ook nog eens enorm versterkt door de echo in de groeve. Bijna oorverdovend. Naar aanleiding van deze nacht ben ik schetsen gaan maken en schilderingen op papier. Een jaar hierna (2017) kreeg dit een groter gevolg door mijn project “Retrieved Landscapes”. Ik ben bijna dagelijks in de marmergroeves geweest, vroeg in de ochtend, bij het eerste ochtendlicht, in de hitte overdag, met zonsondergang en de mooie avondrood luchten en met volle maan. Tijdens deze werkperiode van twee maanden ben ik geïntrigeerd geraakt door de kracht van de natuur. De mens neemt bezit van de groeve, haalt hieruit wat zij nodig heeft, en vervolgens, als het te kostbaar wordt om (voor dat moment) de marmer te delven, wordt zij verlaten. De natuur neemt haar dan weer, vergevingsvol, terug. De kracht van de natuur en de cyclus van het leven. Zo ontstaan er prachtige, soms bijna niet meer terug te herkennen, meren. Soms een diep meer, een oppervlakkiger ‘zwembad’ type, of soms met een afwijkend blauwe kleur water. Door alle bedrijvigheid die er was en is geweest, draagt zo’n plek een hele geschiedenis en vele verhalen met zich mee. Het zijn mystieke plekken. Vooral ook bij nacht, door de stilte en ook de echo, vooral als je beneden bij het water staat en omhoog kijkt naar de hoge marmeren wanden. Je voelt je enorm klein. Je voelt de kwetsbaarheid van de mens, want de groeves zijn gevaarlijk. Alles op stukken marmer gebouwd is, een flinke regenbui kan door het uitspoelen van het tussenliggende zand al een verschuiving van de zware blokken veroorzaken.
De schoonheid en grootsheid van de groeve.
Het is verstild…Het is het gevoel, dat ik ook in een kathedraal heb, de nietigheid, maar ook de geborgenheid. Het is alsof de wanden om het meer heen, die tientallen metershoog zijn, je bijna omarmen. Of dat je onder ze bedolven wordt.
Ook merkte ik, dat er ieder jaar veel verandering optreedt. In 2017 was het in juni extreem warm en extreem droog. Het grondwater stond extreem laag in de groeves. De luchten waren strak licht blauw, en het was reeds vroeg warm. In 2018 was het extreem koel met extreem veel regen, waardoor het grondwater soms wel meters hoger stond, in tegenstelling tot het voorafgaande jaar. De wokken waren dagelijks zwaar bewolkt, met expressieve wolkenluchten, tegen het onweer aan, als gevolg. En lage temperaturen.
Nu, in 2019, staat het water extreem laag. Ieder jaar zijn de groeves, en ik, toch weer anders.
Tijdens mijn residency in 2018 wilde ik de band met deze marmergroeves, met de nadruk op twee specifieke plekken, nog meer verdiepen. Het lijkt misschien alsof ik wellicht van de foto’s, die ik de afgelopen jaren maakte, de schilderijen kan maken, desnoods in Nederland, maar ik moet echt hier zijn. Dat bewijst zich ieder jaar sterker. In de afgelopen jaren heb ik de marmergroeves beter leren kennen door op verschillende tijdstippen en met verschillende weersomstandigheden te bezoeken, er te verblijven. Een band te krijgen en de connectie weer te activeren. En ik doe dit ook door ze te schilderen. Ook hoor je de verhalen over de groeves. Zo wordt deze band verdiept. Ik moet de marmergroeves ervaren, ieder jaar opnieuw, omdat ik verander, mijn manier van werken ontwikkelt zich steeds verder, en ook vallen mij iedere keer andere dingen op als ik in de groeves ben.
Afgelopen week, ben ik weer hernieuwd kennis gaan maken met 1 van “mijn” marmergroeves. Je moet weer contact krijgen met zo’n plek, “weer even bijpraten”. Dit jaar heb ik zelfs ook iets overwonnen, dankzij de groeve. Ik wilde al die tijd al, bij de diepste marmergroeve naar beneden lopen, via de vrij steile weg, naar het meer toe. Vanwege mijn hoogtevrees durfde ik dat eerder niet (en het is erg steil met losse keien..), maar dit jaar wilde ik dit overwinnen. Niet met volle maan, zoals mijn eerste bezoek aan “haar” dit jaar, maar in de ochtend, bij daglicht.
Eenmaal beneden was ik al door zoveel emoties gegaan tijdens de lange afdaling, dat het een zeer intens moment was, om bij het water te staan. Hoe intens hoog de wanden om mij heen zijn op dat moment is bijna niet te omschrijven. De lichtheid van het water. De roestachtige kleur van de rotsen van de marmerwanden. De weerspiegeling hiervan, die doorloopt in het water. Bijna paradijselijk.
De vogels, die fluiten en opvliegen, en de kikkers, reageren met een immense herrie door de echo, bij het minste geluid.
Wederom het gevoel van de kathedraal. Ongelofelijk mooi, groots, kwetsbaar…als mens voel je je nietig. Wat een intense ervaring, als klein mensje, een poppetje, in zo’n groots tafereel.
Wat een schouwspel, van licht en schaduw.
Op atelier heeft het dit jaar een ongelofelijke invloed gehad. Het lijkt wel of het ieder jaar intenser wordt : mijn werkperiode, maar ook mijn band met het landschap hier.
Ik had twee doeken van 50 x 50 cm. opgezet , de één in zwart-roze en de tweede in zwart-blauw. Beiden met een compositie geïnspireerd door de bergketen van de Pego do Sino. Het eerste schilderij, werd na lang schilderen opeens omgevormd tot de marmergroeve, waar ik die ochtend was geweest. Het ontstond. Twee grote marmerblokken waar een pad van licht doorheen komt. Ik heb gewoon mijn belevenis van die ochtend geschilderd. ..Het gebeurde me kort erna, nogmaals met het zwart-blauwe werk, op de dag, dat ik de hierboven intense wandeling naar beneden maakte. Ik denk dat ik in totaal wel 8 uur de bergketen aan het uitwerken was, maar het bleef telkens op één punt hangen, het was mooi, maar het was het net niet. Toen heb ik wederom een grote, gedurfde stap genomen. Ik ben ook dit schilderij gaan af- en openbreken. Hierdoor ontstonden veel vlakken, die in elkaar overliepen en ik kon niet geloven wat er ontstond, uit die eerdere schildering, vooral niet toen ik de schildering meer ging manipuleren : een meer met gigantische marmeren wanden, als muren : het was het beeld dat ik voor ogen had, toen ik die ochtend bij het water stond onder in de marmergroeve, dat ik geschilderd heb…
Dit is ook meteen de reden, dat ieder jaar weer naar de marmergroeves ga, hernieuwd ga kennismaken, en vooral ook om ze te ervaren, zeer intens. Telkens vallen nieuwe zaken op, maar ook telkens is de fysieke en mentale ervaring op deze plek anders. Alleen maar dan, als ik dit alles voel en ervaar, kan ik de marmergroeve schilderen in haar intensiteit en kracht.
En die van de natuur.
Jaren geleden maakte ik tijdens een werkperiode bij Fundação Obras (2010, in Alentejo, Portugal) voor het eerst kennis met de marmergroeves, tijdens een excursie van Ludger.
De ene groeve nog in werking. De ander verlaten ; nog herkenbaar als marmergroeve, maar de natuur heeft haar intrede gedaan, om uiteindelijk volledig te worden teruggenomen door de natuur en in dit stadium zelfs onherkenbaar als zijnde een marmergroeve. De één enorm groot en onvoorstelbaar diep, de ander oppervlakkig. Met of zonder vissen. Of hernieuwd in werking genomen. In deze regio vele werkende groeves en des te meer verlaten marmergroeves. In alle gevallen indrukwekkend, maar op dat moment nog van geen invloed op mijn werk.
Nu, in 2019, maken deze marmergroeves al ruim 4 jaar een steeds groter wordend deel uit van mijn werk. Zowel als inspiratie voor mijn schilderijen, als ook inspiratie voor mijn keramische werk.
Mijn beroepsmatige interesse begon, toen ik had bedacht, dat ik tijdens de volle maan, die altijd al een grote invloed heeft op mijn werk, naar de marmergroeves wilde. Gelukkig wilde Ludger en John me vergezellen. Wat was dat indrukwekkend! Natuurlijk de mystieke verlichting op zo’n aparte locatie. De kikkers spelen ook een belangrijke rol, hun gekwaak wordt ook nog eens enorm versterkt door de echo in de groeve. Bijna oorverdovend. Naar aanleiding van deze nacht ben ik schetsen gaan maken en schilderingen op papier. Een jaar hierna (2017) kreeg dit een groter gevolg door mijn project “Retrieved Landscapes”. Ik ben bijna dagelijks in de marmergroeves geweest, vroeg in de ochtend, bij het eerste ochtendlicht, in de hitte overdag, met zonsondergang en de mooie avondrood luchten en met volle maan. Tijdens deze werkperiode van twee maanden ben ik geïntrigeerd geraakt door de kracht van de natuur. De mens neemt bezit van de groeve, haalt hieruit wat zij nodig heeft, en vervolgens, als het te kostbaar wordt om (voor dat moment) de marmer te delven, wordt zij verlaten. De natuur neemt haar dan weer, vergevingsvol, terug. De kracht van de natuur en de cyclus van het leven. Zo ontstaan er prachtige, soms bijna niet meer terug te herkennen, meren. Soms een diep meer, een oppervlakkiger ‘zwembad’ type, of soms met een afwijkend blauwe kleur water. Door alle bedrijvigheid die er was en is geweest, draagt zo’n plek een hele geschiedenis en vele verhalen met zich mee. Het zijn mystieke plekken. Vooral ook bij nacht, door de stilte en ook de echo, vooral als je beneden bij het water staat en omhoog kijkt naar de hoge marmeren wanden. Je voelt je enorm klein. Je voelt de kwetsbaarheid van de mens, want de groeves zijn gevaarlijk. Alles op stukken marmer gebouwd is, een flinke regenbui kan door het uitspoelen van het tussenliggende zand al een verschuiving van de zware blokken veroorzaken.
De schoonheid en grootsheid van de groeve.
Het is verstild…Het is het gevoel, dat ik ook in een kathedraal heb, de nietigheid, maar ook de geborgenheid. Het is alsof de wanden om het meer heen, die tientallen metershoog zijn, je bijna omarmen. Of dat je onder ze bedolven wordt.
Ook merkte ik, dat er ieder jaar veel verandering optreedt. In 2017 was het in juni extreem warm en extreem droog. Het grondwater stond extreem laag in de groeves. De luchten waren strak licht blauw, en het was reeds vroeg warm. In 2018 was het extreem koel met extreem veel regen, waardoor het grondwater soms wel meters hoger stond, in tegenstelling tot het voorafgaande jaar. De wokken waren dagelijks zwaar bewolkt, met expressieve wolkenluchten, tegen het onweer aan, als gevolg. En lage temperaturen.
Nu, in 2019, staat het water extreem laag. Ieder jaar zijn de groeves, en ik, toch weer anders.
Tijdens mijn residency in 2018 wilde ik de band met deze marmergroeves, met de nadruk op twee specifieke plekken, nog meer verdiepen. Het lijkt misschien alsof ik wellicht van de foto’s, die ik de afgelopen jaren maakte, de schilderijen kan maken, desnoods in Nederland, maar ik moet echt hier zijn. Dat bewijst zich ieder jaar sterker. In de afgelopen jaren heb ik de marmergroeves beter leren kennen door op verschillende tijdstippen en met verschillende weersomstandigheden te bezoeken, er te verblijven. Een band te krijgen en de connectie weer te activeren. En ik doe dit ook door ze te schilderen. Ook hoor je de verhalen over de groeves. Zo wordt deze band verdiept. Ik moet de marmergroeves ervaren, ieder jaar opnieuw, omdat ik verander, mijn manier van werken ontwikkelt zich steeds verder, en ook vallen mij iedere keer andere dingen op als ik in de groeves ben.
Afgelopen week, ben ik weer hernieuwd kennis gaan maken met 1 van “mijn” marmergroeves. Je moet weer contact krijgen met zo’n plek, “weer even bijpraten”. Dit jaar heb ik zelfs ook iets overwonnen, dankzij de groeve. Ik wilde al die tijd al, bij de diepste marmergroeve naar beneden lopen, via de vrij steile weg, naar het meer toe. Vanwege mijn hoogtevrees durfde ik dat eerder niet (en het is erg steil met losse keien..), maar dit jaar wilde ik dit overwinnen. Niet met volle maan, zoals mijn eerste bezoek aan “haar” dit jaar, maar in de ochtend, bij daglicht.
Eenmaal beneden was ik al door zoveel emoties gegaan tijdens de lange afdaling, dat het een zeer intens moment was, om bij het water te staan. Hoe intens hoog de wanden om mij heen zijn op dat moment is bijna niet te omschrijven. De lichtheid van het water. De roestachtige kleur van de rotsen van de marmerwanden. De weerspiegeling hiervan, die doorloopt in het water. Bijna paradijselijk.
De vogels, die fluiten en opvliegen, en de kikkers, reageren met een immense herrie door de echo, bij het minste geluid.
Wederom het gevoel van de kathedraal. Ongelofelijk mooi, groots, kwetsbaar…als mens voel je je nietig. Wat een intense ervaring, als klein mensje, een poppetje, in zo’n groots tafereel.
Wat een schouwspel, van licht en schaduw.
Op atelier heeft het dit jaar een ongelofelijke invloed gehad. Het lijkt wel of het ieder jaar intenser wordt : mijn werkperiode, maar ook mijn band met het landschap hier.
Ik had twee doeken van 50 x 50 cm. opgezet , de één in zwart-roze en de tweede in zwart-blauw. Beiden met een compositie geïnspireerd door de bergketen van de Pego do Sino. Het eerste schilderij, werd na lang schilderen opeens omgevormd tot de marmergroeve, waar ik die ochtend was geweest. Het ontstond. Twee grote marmerblokken waar een pad van licht doorheen komt. Ik heb gewoon mijn belevenis van die ochtend geschilderd. ..Het gebeurde me kort erna, nogmaals met het zwart-blauwe werk, op de dag, dat ik de hierboven intense wandeling naar beneden maakte. Ik denk dat ik in totaal wel 8 uur de bergketen aan het uitwerken was, maar het bleef telkens op één punt hangen, het was mooi, maar het was het net niet. Toen heb ik wederom een grote, gedurfde stap genomen. Ik ben ook dit schilderij gaan af- en openbreken. Hierdoor ontstonden veel vlakken, die in elkaar overliepen en ik kon niet geloven wat er ontstond, uit die eerdere schildering, vooral niet toen ik de schildering meer ging manipuleren : een meer met gigantische marmeren wanden, als muren : het was het beeld dat ik voor ogen had, toen ik die ochtend bij het water stond onder in de marmergroeve, dat ik geschilderd heb…
Dit is ook meteen de reden, dat ieder jaar weer naar de marmergroeves ga, hernieuwd ga kennismaken, en vooral ook om ze te ervaren, zeer intens. Telkens vallen nieuwe zaken op, maar ook telkens is de fysieke en mentale ervaring op deze plek anders. Alleen maar dan, als ik dit alles voel en ervaar, kan ik de marmergroeve schilderen in haar intensiteit en kracht.
En die van de natuur.
Força da natureza
